Patron szkoły

Stefan Żeromski

Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 w Strawczynie koło Kielc. Posługiwał się pseudonimami Maurycy Zych, Józef Katerla i Stefan Iksmoreż. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Jelita. Wychował się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec Wincenty Żeromski wspierał Polaków walczących w powstaniu styczniowym. Przed powstaniem jego ojciec utracił majątek. Aby utrzymać rodzinę, został dzierżawcą folwarków. Żeromski matkę stracił w 1879 r., a ojca w 1883 r. W roku 1873 dziewięcioletni Stefan trafił na rok do szkoły początkowej w Psarach. W 1874 roku rozpoczął naukę w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze próby literackie – wiersze, dramaty, przekłady z literatury rosyjskiej. Zadebiutował w 1882 w numerze 27 „Tygodnika Mód i Powieści” przekładem wiersza Lermontowa i w „Przyjacielu Dzieci” wierszem „Piosenka rolnika”. Trudności finansowe i początki gruźlicy spowodowały, że gimnazjum ukończył w 1886 roku bez uzyskania matury. W tym samym roku rozpoczął studia w Instytucie Weterynarii w Warszawie (uczelnia nie wymagała matury). W 1889 zmuszony został zarzucić studia z powodów finansowych i zaczął pracować jako guwerner w domach ziemiańskich m.in. w Łysowie (obecnie gmina Przesmyki koło Siedlec), oraz Nałęczowie. Od 1889 jego utwory ukazywały się na łamach ,,Tygodnika Powszechnego”. W 1892 przebywał w Zurychu, Wiedniu, Pradze i Krakowie. Jesienią tego roku ożenił się z Oktawią z Radziwiłłowiczów Rodkiewiczową, którą poznał w Nałęczowie. W tym samym roku wyjechał z żoną i jej córeczką z pierwszego małżeństwa do Szwajcarii, gdzie pracował jako bibliotekarz w Muzeum Narodowym Polskim w Raperswilu. Tam powstawały m.in. ,,Syzyfowe prace”. W latach 1895 i 1898 ukazały się zbiory opowiadań Żeromskiego. Po powrocie do kraju w 1897 pracował jako pomocnik bibliotekarza w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej w Warszawie aż do roku 1904. Również w tym samym roku, tj. roku powrotu ze Szwajcarii, ukazały się ,,Syzyfowe prace”. W 1899 roku Żeromskiemu urodził się syn Adam. W tym samym roku ukazały się ,,Ludzie bezdomni ”. W 1904 wyszła powieść ,,Popioły”. Sukces wydawniczy pozwolił przenieść się rodzinie Żeromskiego prawie na rok do Zakopanego. Od 1905 roku działał w organizacjach demokratycznych i socjalistycznych. Był inicjatorem założenia Uniwersytetu Ludowego. Organizował kursy dokształcające dla uczniów szkoły rzemieślniczej, w domu Żeromskich prowadzono ochronkę i tajną szkołę. W 1909 wyjechał z rodziną do Paryża, w którym mieszkali trzy lata. Po powrocie do kraju osiedlił się w Zakopanem. W 1913 założył nową rodzinę z malarką Anną Zawadzką. Owocem tego związku była córka Monika. Po wybuchu I wojny światowej zgłosił się do Legionów Polskich. Wrócił do Zakopanego i działał w pracach Naczelnego Komitetu Zakopiańskiego. Był prezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. W 1918 w wyniku choroby zmarł syn Żeromskiego – Adam. W wolnej Polsce Żeromski zamieszkał w Warszawie. Brał udział w akcji propagandowej na Powiślu celem przyłączenia tych terenów do Polski. Był inicjatorem powstania projektu Akademii Literatury, Straży Piśmiennictwa Polskiego a w 1925 został założycielem i pierwszym prezesem polskiego oddziału PEN Clubu. W latach dwudziestych osiedlił się w Konstancinie-Jeziornie pod Warszawą w willi Świt, a później mieszkał na Zamku Królewskim w Warszawie. W 1922 ukazała się powieść ,,Wiatr od morza”, za którą otrzymał państwową nagrodę literacką, a w 1924 powieść ,,Przedwiośnie”. Żeromski zmarł 20 listopada 1925 w Warszawie na serce i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie. Był wielkim polskim prozaikiem, publicystą, dramaturgiem, nazwany „sumieniem polskiej literatury”.