Powstanie wielkopolskie – powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Rzeszy Niemieckiej, toczące się na przełomie lat 1918–1919. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Rzeczypospolitej, umacniającej swoją niepodległość.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania, owacyjnie witany.
Tego samego dnia Paderewski wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. 27 grudnia 1918 r. swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje – doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego.
Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych i południowo-wschodnich obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową.
Było to jedno z czterech, obok powstania wielkopolskiego 1806 roku, powstania sejneńskiego w 1919 roku i II powstania śląskiego w 1920 roku, zwycięskich powstań w dziejach Polski. Pierwsze z polskich powstań z tamtego okresu, które umożliwiło realizację wszystkich założonych celów.
* * *
Drodzy Uczniowie!
Zapraszam Was do odczytania krótkiej opowieści, której akcja rozgrywa się w czasie powstania wielkopolskiego i której bohaterami są Wasi rówieśnicy. Jej tytuł: BYŁ TAKI GRUDZIEŃ … (poniżej link do opowieści).
Proszę również o podziwianie obrazów pędzla Leona Prauzińskiego – artysty malarza i powstańca wielkopolskiego. Obrazy, których reprodukcje zachowały się w postaci pocztówek drukowanych okazjonalnie od czasów dwudziestolecia międzywojennego, przedstawiają sceny związane z kolejnymi etapami powstania wielkopolskiego i działaniami wyzwoleńczymi. Oryginały obrazów zostały zniszczone podczas okupacji hitlerowskiej, gdyż wszystko, co kojarzyło się Niemcom z powstaniem, było z zapiekłością unicestwiane, a sami powstańcy – wciągnięci na listy – tropieni, więzieni i mordowani. Taki los spotkał malarza i bohaterskiego bojownika o wolność, Leona Prauzińskiego.
Kamilla Wałęsa-Maćkowiak